- MEME KANSERİ Süt bezleri ve kanallarını döşeyen hücrelerin anormal büyümeleri, kontrol dışı çoğalmaları sonucunda gelişen bir hastalıktır. Meme dokusunun herhangi bir yerinden kaynaklanabilir. En sık görülen tipi; meme kanallarından kaynaklanan “duktal” kanserdir. Süt üreten bezlerden köken alan “lobüler” kanserler de sık görülür. Ayrıca diğer dokulardan kaynaklanan daha nadir “medüller”, “tübüler”, “müsinöz” gibi tipleri de vardır.
- MEME KANSERİ RİSK FAKTÖRLERİ Bazı özellikleri taşıyan kadınlarda meme kanseri daha sık görülür ve bu özelliklere risk faktörleri denir. Bunlar;
• 40 yaş üstü olma,
• Obez veya aşırı kilolu olma,
• Yetersiz fiziksel aktivite,
• Sigara ve alkol kullanımı,
• İlk doğum yaşının 20 yaş altı ve 30 yaş üzeri olması ya da hiç doğum yapmama,
• İlk âdetini erken yaşta (9 yaş altı) görmekten dolayı yaşam boyu daha uzun süre östrojen hormonuna maruz kalma,
• İleri yaşta (55 yaş üstü) menopoza girmekten dolayı uzun süre östrojen hormonuna maruz kalma,
• Göğüs bölgesine radyoterapi tedavisi alma,
• Bazı iyi huylu meme hastalıkları (fibroadenom, papillomatosis gibi),
• Ailede meme kanseri öyküsü (anne, kız kardeş, teyze vb.) bulunmasıdır.
3. MEME KANSERİ BELİRTİLERİ
• Memede ve koltuk altında ele gelen kitle (genellikle ağrısızdır),
• Kitleye bağlı meme başında çekilme,
• Kitleye bağlı meme derisinde ödem ve şişlik,
• Meme başında kanlı Büyüklük ve şekil değişimi Meme üzerinde ve göğüs ucunda kızarıklık ve kaşıntı Tek veya heriki göğüsten birden gelen akıntı Koltuk altında veya köprücük kemiği çevresinde oluşan şişlik veya kansız akıntı, Göğüsün diğer bölgelerinden farklılaşan yumru veya deri üzerinde kalınlaşma Deride portakal kabuğu görünüm veya çukurlaşma Göğüs ucunun şeklinin pozisyonunun değişmesi Göğüste veya koltuk altında meydana gelen sürekli ağrılar
• Memede kızarıklık ve portakal kabuğu görünümü, meme kanseri belirtilerindendir. Meme kanseri belirtilerini bilmek ve meme kanserini erken evrede yakalamak, tedavinin başarıya ulaşması için çok önemlidir.
4. TANI YÖNTEMLERİ Meme kanseri tanı yöntemleri;
• Kendi kendine meme muayenesi
• Klinik muayene • Görüntüleme yöntemleridir.
4.1.Kendi Kendine Meme Muayenesi Kişinin kendi meme dokusunu daha iyi tanıması ve memelerinde oluşabilecek değişiklikleri erken tanımlayabilmesi önemlidir. Bu sebeple her kadın 20 yaşından sonra kendi kendine meme muayenesini yapmaya başlamalıdır.
Kendi Kendine Meme Muayenesi Yapılma Sıklığı
• Âdet gören kadınlar için âdet başlangıcından 7-10 gün sonra,
• Âdet görmeyen kadınlar akılda kalması amacı ile her ayın kendi belirledikleri bir gününde,
• Emziren kadınlarda emzirmeyi takiben, memelerdeki süt boşaldıktan sonra,
• Doğum kontrol hapı kullanan kadınlarda, her yeni ilaç kutusuna başlamadan önceki gün olmalıdır.
Göz ve el muayenesi ile kendi kendine meme muayenesi yapılır. Göz ile muayenede; meme boyutunda değişiklik, meme ucunda çukurlaşma, meme başı çekilmesi, akıntı, meme derisinde buruşukluk, portakal kabuğu görünümü gibi farklılıklar incelenir. El ile muayenede; hassasiyet, şişlik, sertlik gözlemlenir.
4.1.1.Göz ile Muayene
• Kollar yanlarda sarkık, aynanın önünde durarak hem önden hem de yanlardan memelerin şekil ve boyutunu gözlemleyin.
• Kollarınızı yukarı kaldırın ve her iki kolunuz başınızın arkasında, aynadan hem önden hem de yanlardan memelerin şekil ve boyutunu gözlemleyin.
4.1.2. El ile Muayene
• Ayakta El ile Muayene Elinizin üç orta parmağının üst iç kısımları ile parmaklar birbirine yapışık halde, küçük dairesel hareketler çizerek muayene edin. Meme dokusunda ele gelen bir kitle var mı? Kontrol edin. Parmaklarınızı, çok küçük daireler çizecek şekilde hareket ettirin, memenizden kaldırmayın yoksa herhangi bir şeyi atlayabilirsiniz. Parmaklarınızın kolay hareket edebilmesi için biraz losyon kullanabilirsiniz. Kontrol edilecek bölgeyi yukarı-aşağı şeritler halinde tarayın ve koltuk altından başlayarak memenizin altına kadar hareket ettirin. Bütün bölgeyi aynı şekilde tarayın. Meme dokusunun bütün katmanlarını kontrol edin. Her daire hareketinde uyguladığınız basıncı değiştirin, bu sayede meme dokunuzun tüm katmanlarını hissedebilirsiniz.
• Yatarken El ile Muayene Sırt üstü yatın, bir kolunuzu kaldırın. Ayakta el ile muayene yapma şeklinin aynısını yatar pozisyonda da tekrar edebilirsiniz.
• Otururken ve Duşta El ile Muayene Ayakta el ile muayene yapma şeklinin aynısını otururken ve duşta tekrar edebilirsiniz.
4.2. Klinik Muayene 40 yaş üzeri her kadın, memesi ile ilgili şikâyeti olmasa bile genel cerrahi uzmanı tarafından yılda bir kez muayene edilmelidir. Bununla birlikte kendi muayenesinde anormallik olduğunu düşünen/hisseden tüm kadınlar beklemeden doktora başvurmalıdır.
4.3. Görüntüleme Yöntemleri
4.3.1. Mamografi: Teşhis ve tarama amacıyla başvurulabilir. İşlem sırasında meme, özel mekanizma ile sıkıştırılır. Bu sayede meme dokusunun kalınlığı azaltılır ve daha iyi bir görüntüleme sağlanır.
• Otururken ve Duşta El ile Muayene Ayakta el ile muayene yapma şeklinin aynısını otururken ve duşta tekrar edebilirsiniz.
4.3.2. Ultrasonografi: Küçük kanser odaklarının saptanmasında oldukça başarılıdır. Meme dokusu yoğun olan kadınlardan mamografinin yanında meme ultrasonu da istenebilir.
4.3.3. Manyetik Rezonans (MR): Mamografi ve meme ultrasonunun yetersiz kaldığı ve daha hassas dokuların değerlendirmesinin yapılacağı durumlarda tercih edilir.
4.3.4. Pozitron Emisyon Tomografisi (PET CT): PET ilk tarama testi değildir ve kanser tanısı olan hastalara yapılabilir. Bununla birlikte kanser sebebiyle ameliyat olmuş hastaların takibinde veya uzak metastazların araştırılmasında kullanılır.
4.3.5. Biyopsi: Yukarıdaki tanı yöntemleri sonrasında kitle şüphesi duyulduğunda biyopsiye başvurulur. Şüphe duyulan memeden parça alınarak patolojiye başvurulur. Patoloji sonucu ile kitlenin türü belirlenir.